Vooroordelen

Het is behoorlijk lastig om ze niet te hebben, die vooroordelen. Want om alle prikkels die wij op een dag krijgen te verwerken is het ook nodig dat we snel op hokjes rangschikken. Het helpt ons dus om informatie efficiënt te verwerken zonder dat we onszelf overbelasten.

Dat wordt een probleem als we de ander naar een hokje toe behandelen waar de ander niet in hoort. Recent had een cliënte ermee te maken: haar diagnose paste niet in het beeld dat een vriend van haar had waardoor wantrouwen en spanning ontstond. Het lukte haar niet om hem te overtuigen dat het hokje waarin ze door hem was gezet, niet klopte. Ik stelde voor om met de vriend aan tafel te gaan. Regelmatig blijkt dit namelijk met een gesprek met een buitenstaander prima te kunnen worden opgelost.

Daar kwam dus de negatieve kant van vooroordelen naar voren, terwijl we ons zelf ook regelmatig door vooroordelen (al dan niet in ons eigen hoofd) laten leiden. Hoeveel mensen weigeren zich ziek te melden om ze dan bang zijn als ongeschikt te worden gezien voor een bepaalde functie? Of dat ze als zwak zullen worden neergezet?

Het is dus belangrijk om een open blik te hebben en ook onze eigen ideeën echt te toetsen bij de ander. Het gevolg zou zo maar kunnen zijn dat er begrip ontstaat en de relatie aanzienlijk verbeterd.

Jong geleerd is oud gedaan

We staan er vaak onvoldoende bij stil dat dit ook voor ons gedrag én gevoel geldt. Wat we hierover in onze jeugd leren kan ons op latere leeftijd opbreken.

Want wat als je in je jeugd te maken hebt gehad met pestgedrag? Wat als je te maken hebt gehad met misbruik? Wat als je te maken hebt gehad met mishandeling? Wat als je hebt moeten vechten voor de aandacht van je ouders?

Stuk voor stuk situaties waarin we ons aanpassen. We hebben daarin niet veel andere keuzes want als kind heb je niet de mogelijkheden van een volwassene om uit een situatie te stappen. Je bent immers nog volledig afhankelijk van je omgeving. Je maakt er dus het beste van. Daarmee wordt het aangepaste gedrag het normale gedrag van iemand. Oók als dat al lang niet meer nodig is.

De onzekerheid van het gepeste kind kan daarmee nog jaren aanhouden en doorwerken in andere relaties. Het mijden van bepaalde situaties die je herinneren aan misbruik of mishandeling levert stress en verbaasde blikken op. Keihard werken voor de beste prestaties zodat de ouder je hopelijk wel opmerkt kan doorwerken in je huidige baan: alleen het allerbeste is goed genoeg en met minder doen we het niet.

Op de lange termijn is dit geen gezonde situatie en ligt ziekte op de loer. Bewustwording is een eerste belangrijke stap. Pas daarna ontstaat de mogelijkheid om het anders te gaan doen.